اگر حضرت زهرا(س) الان بودند چه کار هایی می کردند تا ما به عنوان کسی که الگویمان حضرت زهرا(س) است مسیرمان هموارتر شود؟

دین مبین اسلام دینی جامع, برای همه ی اعصار جامعه ی بشری می باشد؛ بنابراین هر عملی که صدیقه ی طاهره حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) در هنگام حیات مبارک خویش انجام دادند, اگر در این زمان بودند, به تناسب زمان و با شرایط خاص این دوران نیز عمل می کردند.
به عنوان مثال خداوند تعالی در آیات قرآن کریم دستور به عبادت و نماز داده است؛ روایات و سیره ی عملی پیامبر ( صلی الله علیه و آله ) نیز چنین امری را تصدیق می کند؛ پس همانطور که از نحوه ی عبادات حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) به ما رسیده است, اگر حضرت در این زمان هم بودند به همان ترتیب به عبادت و نماز می پرداختند.
حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) الگوی هر زن و مرد مسلمانی است و بر همه ی ما واجب است از ایشان درس گرفته و او را الگوی خود قرار دهیم. لذا به ذکر برخی از سیره ی عملی حضرت می پردازیم:
1 – عصمت از گناه
حقیقت عصمت, عبارتست از نورانیتی که صاحب عصمت از همه پلیدی های گناهان و سهو و نسیان و امثال این گونه رذائل که شخص را آلوده میسازد محفوظ است و هر کس که دارای مقام عصمت است از ابتدا تا انتها از لغزش ها و در همه ی شئون زندگی محفوظ می ماند. (1)
حضرت صدیقه ی طاهره ( سلام الله علیها ) در طول زندگی خود از هر عیب و خطا و گناهی, پاک و طاهر بود. بر پیرو حقیقی ایشان نیز فرض و واجب است از همه ی معاصی و گناهان به دور باشد.
دوست عزیز یکی از وسوسه های شیطان این است که : ما کجا و اهل بیت کجا این جمله ی حقی است که شیطان از آن استفاده ی ناحق کرده است. بله, احدی از نظر رتبه و مقام به گرد پای اهل بیت عصمت ( علیهم السلام ) نرسیده و نخواهد رسید؛ اما نه به این معنا که ما نمی توانیم از گناهان پرهیز کنیم. هر زن و مرد مسلمانی که از معصومین پیروی می کنند باید در حد خود, عصمت از گناه داشته باشند.
پیرو حقیقی حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) اهل غیبت, دروغ, بدزبانی, شرکت در مجالس حرام, گوش دادن به موسیقی حرام, دیدن صحنه های حرام, و ... نیست. احدی از ما نمی تواند مثل و مانند صدیقه ی طاهره ( سلام الله علیها ) شود اما می تواند پشت سر او حرکت کند و یکی از پیروان راستین آن حضرت همچون فضه و اسماء و سلمان و ابوذر شود !
2 – مطیع و مدافع ولایت
در جریان غصب خلافت و حق علی ( علیه السلام ) بعد از رحلت حضرت رسول ( صلی الله علیه و آله ), یکی از مدافعان سرسخت آن امام معصوم, حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) بود. ایشان در حیات کوتاه خود بعد از رحلت پدر بزرگوارشان, سعی و تلاش زیادی در باز پس گرفتن حق ایشان کردند؛ تا جایی که جان خود را در این راه گذاشته, شربت شهادت نوشیدند.
بر طبق دستوری که از امام زمان ( علیه السلام ) به ما رسیده که حضرت فرمودند : اما الحوادث الواقعه فارجعوا الی رواة حدیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجة الله در هنگام حوادثی که واقع می شود به راویان حدیث ما رجوع کنید آنها حجت من بر شما هستند و من حجت خدا هستم, بر ما نیز واجب است در زمان خویش از ولایت فقیه, حمایت و دفاع کنیم. در زندگی حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) – با اینکه دارای مقام عصمت بودند – حتی یک بار مشاهده نشده است که از اوامر حضرت علی ( علیه السلام ) سرپیچی کنند. حتی آنگاه که از ظلم غاصبان حق خویش به ستوه آمدند و به سمت حرم پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) رفتند تا نفرین کنند, به دستور حضرت علی ( علیه السلام ) برگشتند و امر ایشان را اطاعت کردند.
بر ما نیز واجب است در هر زمان و هر موقعیتی از ولی فقیه جامع الشرایط – که مصداق بارز آن مقام معظم رهبری است – دفاع کنیم.
3 – ارتباط عمیق با قرآن
حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) می فرمایند : .... ستایش خدای را که مرا منکر امری از کتابش قرار نداده و در هیچ حقیقتی از امر کتاب, مرا سرگردان ننموده است و ستایش خدای را که مرا به دینش هدایت کرد و مرا کسی قرار نداد که غیر او را عبادت کنم. (2)
با توجه به آیات رسیده در دستور به تلاوت قرآن از جمله : و رتل القرآن ترتیلا و روایاتی که تلاوت حداقل 50 آیه در طول روز را لازم می دانند و نیز توجه و دقت در سیره ی حضرات معصومین در تلاوت و انس با قرآن, لازم است در طول شبانه روز از نور قرآن و راهنمایی های آن بهره مند شویم.
دوست عزیز محال است کسی انس با قرآن داشته باشد و از دستوراتش پیروی کند و در عین حال به بیراهه کشیده شود. قرآن ریسمانی است که خداوند در چاه دنیا آویخته, هر کس دست دراز کرده و آنرا بگیرد و از آن بالا رود, هدایت الهی شامل حالش خواهد شد.
4– علم و دانش
در تاریخ آمده که زنان اهل مدینه سؤالات خویش را از حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) می پرسیدند و حضرت با صبر و حوصله به آنها پاسخ می دادند و از آنجا که علم معصومین ( علیهم السلام ) از جانب حضرت حق به آنها اضافه می شد, هیچ سؤالی نبود الا اینکه پاسخ آن در نزد حضرات معصومین باشد. کسب علم و دانش از جمله کارهایی است که بر هر زن و مرد مسلمانی واجب و ضروری است.
زنی نزد آن حضرت آمده و گفت : مادر ناتوانی دارم که بعضی از مسائل نماز برای او مورد سؤال قرار گرفته است و مرا نزد تو فرستاده تا سؤال نمایم؛ آن حضرت پاسخ او را داد, دوباره پرسید پاسخ شنید, مرحله ی سوم پرسید باز پاسخ شنید, تا ده سؤال مطرح کرد و باز پاسخ خود را دریافت, در اینجا از کثرت سؤال خجالت کشید و گفت : ای دختر پیامبر دچار مشکل شدی, آن حضرت فرمود : سؤالاتت را مطرح کن؛ تا آنجا که فرمود : از پدرم شنیدم که می فرمود : دانشمندان شیعه در روز قیامت که محشور می شوند به اندازه ی کثرت علومشان و جدیتشان در ارشاد بندگان خداوند خلعتهای کرامت بر آنان می پوشانند, تا آنجا که بر بعضی از آنان میلیونها خلعت نور پوشانده می شود؛ تا آنجا که فرمود : .... رشته ای از آن خلعتها میلیونها بار برتر است از آنچه خورشید بر آن تابیده است. (3)
لذا شما دوست عزیز می توانید با برنامه ریزی دقیق و منظم, به کسب علم و دانش بپردازید و در این راه از هیچ کوششی دریغ نکنید.
5– حجاب و نحوه ی پوشش
یکی از کارهایی که در رسیدن به قرب خدای تعالی – برای ما زنان – بسیار مؤثر است, رعایت حجاب و پرهیز از نامحرم است.
حجاب حصاری است که یک باغبان بدور باغ گل خود می کشد تا از دسترس گل چین در امان بماند. حجاب دیواری است که صاحب خانه از ترس دزد, به دور خانه ی خود می کشد و حجاب صندوقی است که گوهر و جواهرات را در درون خود محفوظ می دارد.
شما دوست عزیز در نحوه ی رعایت حجاب و ارتباط با نا محرم به رساله ی مرجع تقلید خود رجوع کنید و با رعایت حدودی که در آن ذکر شد روح خود را به کمال شایسته ی آن برسانید.
حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) وقتی دیدند, اسماء برای ایشان تابوتی درست کرده که حجم بدن حضرت در آن نمایان نباشد, پس از مدتها لبخند بر روی لبانشان نقش می بندد. وقتی حضرت نگران نمایان شدن اندامشان, در دید نامحرمان, در هنگام مرگ هستند, حال وظیفه ی ما در زمان حیات و در سنین جوانی چگونه خواهد بود؟!
حضرت علی و فاطمه ( سلام الله علیهما ) در مورد تعیین وظایفشان در خانه از پیامبر نظر خواهی نمودند, پیامبر کارهای درون خانه را به حضرت فاطمه ( سلام الله علیهما ) و کارهای بیرون خانه را به علی ( علیه السلام ) سپرد؛ حضرت فاطمه ( سلام الله علیها ) فرمود : از سرور و خوشحالی من از اینکه پیامبر مرا از برخورد با مردان معاف کرد کسی جز خداوند آگاه نیست. (4)
لازم به ذکر است که داشتن حجاب و رعایت شئونات اسلامی, با شرکت در فعالیتهای اجتماعی هیچ منافاتی ندارد؛ بلکه یک زن می تواند در عین حجب و حیا و داشتن حجاب لازم, هر جا که احساس کند جامعه به وجود او نیازمند است, در فعالیتها شرکت داشته باشد.
6– همسرداری شایسته و تربیت فرزندان
در روایات آمده که هر گاه امیر مؤمنان علی ( علیه السلام ) وارد خانه می شدند و چشمشان به چهره ی حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) می افتاد, همه ی غمها و غصه ها را فراموش می کردند. زن, می تواند رفیقی دلسوز و یار و مدد کاری مهربان برای همسر خود باشد و این امر حاصل نمی شود مگر حقوق همسر, رعایت شود.
داشتن حس تملک و امر و نهی کردن به مرد, از جمله اموری است که زن را از مسیر رشد خویش باز داشته, زندگی را به کام هر دو ( زن و مرد ) تلخ و ناگوار خواهد کرد. متأسفانه در جامعه ی کنونی ما, این دو خصوصیت گریبان بسیاری از زنان ما را گرفته است. ما باید بدانیم همه چیز از جمله همسر,امانت الهی است و ما نسبت به امانتهای الهی تکلیف و وظیفه داریم نه مالکیت و حکومت! یکی از اولویتهای وظایف زنان, تربیت فرزندان است. زن کانون مهر و عاطفه برای اعضای خانواده است. حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) فرزندان خود را با این القاب صدا می زدند: یا ثمرة فؤادی ( ای میوه ی دلم ) و یا قرة عینی ( ای نور چشمم ). اینها نشانه ی اوج محبت مادر به فرزندان است.
7– عبادت , دعا و نیایش
در روایت آمده که حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) از فرط کثرت نماز, پاهای مبارکش ورم کرده بود و در حالات ایشان در نماز آمده است : فاطمه ی زهرا ( سلام الله علیها ) در نماز از شدت خوف خداوندی نفس نفس می زد و گریه در گلویش می شکست. این حالتها همه نشان از درک عظمت حق تعالی است. انسان تنها با خضوع و خشوع در مقابل آفریدگار خویش می تواند مسیر کامل را طی کند و به سعادت برسد.
مشغله ی کاری و هیچ امر دیگری نباید ما را از عبادت خدای مهربان باز دارد, چون بدون عبادت همچون لامپ خاموشی می مانیم که ارتباطش را با مراکز نیروی برق قطع کرده است!
حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) بسیار اهل دعا و مناجات بودند و در دعاها, دیگران را بر خود ترجیح می دادند. از امام حسن ( علیه السلام ) روایت شده که فرمود : مادرم حضرت فاطمه زهرا ( سلام الله علیها ) را در شب جمعه ای در محراب عبادت دیدم, همواره در رکوع و سجود بود تا آنکه طلوع فجر شد و می شنیدم که زنان و مردان را نام برده و بسیار برای آنها دعا می کند ولی برای خود دعایی نفرمود, گفتم : ای مادر چرا همانگونه که برای دیگران دعا می کنی برای خودت دعا نمی نمایی ؟ فرمود : پسرم! ابتدا همسایه آنگاه خاندان خود.
8– ساده زیستی
همه ی زندگی حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) از جمله جهیزیه, لباس و خوراک و ... از سادگی ویژه ای برخوردار بود. هیچ گاه در زندگی حضرت, اثری از زیاده خواهی, تجمل گرایی و تعلق به دنیا دیده نشد.
همانطور که آمار و تحقیقات نشان می دهد یکی از مهمترین اموری که خانواده ها را در معرض از هم پاشیدگی قرار داده است زیاده خواهی و تجمل گرایی است. نوع جهیزیه ها, مهریه ها, لباسهای عروسی و ... همه و همه داد از تفاخر و تکاثر میزند.
حال آنکه عزت الهی در هیچیک از اینها نیست بلکه بالعکس در ساده زیستی است. تنها کافی است به تاریخ مراجعه کنیم و ببینیم نحوه ی زندگی صدیقه ی طاهره و نوع جهیزیه و میزان مهریه و ... حضرت چگونه بود؟ اینطور نبود که چون حضرت علی ( علیه السلام ) در ابتدای زندگی از مال و اموالی برخوردار نبودند حضرت مجبور بود اینگونه زندگی کند. چه بسیار خواستگاران ثروتمندی که حاضر بودند همه ی اموال خود را مهریه ی حضرت زهرا قرار دهند؛ اما ایشان با بصیرت, زندگی با حضرت علی ( علیه السلام ) را انتخاب فرمودند.
قصدم از بیان ساده زیستی این نیست که ما نیز اکنون در کوزه های گلی آب بخوریم و یا بر روی گلیم بنشینیم؛ بلکه مقصودم آن چیزی است که از روایات به ما رسیده و بزرگان ما نیز در همین زمان اینگونه زندگی می کنند؛ یعنی استفاده از دنیا در حد ضرورت.
دخترم ! اگر می خواهی پیرو حقیقی حضرت زهرا باشی باید در زندگی خود از اکثریتی که به دنبال دنیا خواهی و دنیا پرستی هستند الگو نگیری, بلکه در گروه اقلیتی از مؤمنین قرار گیری که مطیع اوامر و دستورات حقند و از سرزنش هیچ سرزنش کننده ای نمی هراسند.
9– اخلاص و ایثار
از مهمترین ویژگی های حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) اخلاص در عمل و ایثار و از خود گذشتگی است. در روایت آمده که امام حسن و امام حسین ( علیهما السلام ) هر دو بیمار شدند و حضرت علی و حضرت زهرا ( سلام الله علیهما ) برای شفای فرزانشان نذر کردند که سه روز روزه بگیرند. روز اول هنگام افطار, مسکینی به در خانه آمد؛ او همه ی افطار خود را به او بخشیدند و با آب افطار کردند.
روز دوم یتیمی در خانه را زد و باز همگی افطار خود را به او بخشیدند و دوباره با آب افطار کردند و روز سوم یک اسیر به در خانه آمد و باز هم, همگی افطار خود را به او دادند. آیه نازل شد و خداوند فرمود : و یطعمون الطعام علی حبه مسکینا ً و یتیما و اسیرا (5) غذای خود را به خاطر حب و دوستی خدا به مسکین و یتیم و اسیر می خورانند. و در ادامه خداوند انگیزه ی آنها را از این اطعام بیان کرده می فرماید: انما نطعمکم لوجه الله لا نرید منکم جزاء و لا شکورا (6) ما فقط اطعام می کنیم شما را برای وجه خدا و از شما پاداش و تشکر نمی خواهیم.
یعنی تنها انگیزه ی آنها از اطعام و ایثار, رضای الهی است و نشانه ی اخلاص این است که هیچ پاداشی از هیچ کس نمی خواهند.
تنها راه قبولی عمل, داشتن اخلاص و انجام کار برای رضای خدا است؛ چرا که هر ناخالصی و انگیزه ی غیر الهی, عمل را از بین می برد. بنابراین بهترین کار اینست که از صبح و شروع کار روزانه, نیت کنیم کارهایمان را برای رضای خدا انجام دهیم تا جایی که اگر یک لیوان آب بدست کسی می دهیم برای خدا باشد.
از دیگر خصوصیات بارز حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) ایثار و از خود گذشتگی است. علاوه بر داستانی که ذکر شد, روایت شده : مردی نزد پیامبر آمد و از گرسنگی شکایت کرد, آن حضرت فرمود : امشب چه کسی او را سیر می کند؟ حضرت علی ( علیه السلام ) فرمود : ای پیامبر, من ؛ آنگاه نزد حضرت فاطمه ( سلام الله علیها ) آمده و گفت : ای دختر پیامبر نزد تو چیزی هست ؟ فرمود : نزد ما غذایی جز غذای کودکان باقی نمانده است, اما ما میهمانمان را بر خود مقدم می داریم. (7)
و یا در روایت آمده که حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) در شب عروسی لباس خود را به مسکین می دهند.
بطور مسلم این حد ایثار, در حد توان ما نیست و خداوند نیز از ما همانند اهل بیت, توقع ندارد؛ بلکه مهم اینست که به فکر فقرا و نیازمندان باشیم و در حالی که نیازهای خود را برطرف می کنیم از محرومان غافل نشویم و با پرداخت خمس و زکات و دست گیری از مستمندان, از اهل بیت پیروی کنیم.
دوست گرامی ! آنچه از فضایل حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) گفته شده, قطره ای از دریای بی کران فضایل آن بانوی دو عالم است و ما به خاطر ضعف در معرفت و اختصار در کلام نتوانستیم حق مطلب را ادا کنیم.

برای مطالعه :
- بهشت جوانان / اسد الله محمدی نیا
- زندگانی حضرت صدیقه ی کبری فاطمه زهرا ( سلام الله علیها ) / علامه محمد باقر بهبهانی / ترجمه ی ابراهیم سلطانی نسب - جایگاه زن در اندیشه ی امام خمینی ( رضوان الله تعالی )
با آرزوی موفقیت برای شما

(1) فضایل و سیره ی فاطمه زهرا ( سلام الله علیها ) / مضمون عبارت علامه حسن زاده آملی
(2) فضایل و سیره ی فاطمه زهرا ( سلام الله علیها )/ ص 36
(3) صحیفة الزهرا ( سلام الله علیها ) / جواد قیومی اصفهانی / ص 274 و ص 275
(4) صحیفة الزهرا (د سلام الله علیها ) / جواد قیومی اصفهانی / ص 289
(5) سوره ی انسان / 8
(6) سوره ی انسان / 9
(7) صحیفة الزهرا / ص 287